Từ bao đời nay, đảo Lý Sơn (Quảng Ngãi) tự hào được mệnh danh là “Vương quốc hành tỏi“. Nơi đây, mỗi luống hành, luống tỏi không chỉ là kế sinh nhai mà còn là niềm tự hào của hàng trăm thế hệ người dân gắn bó với loại cây này suốt gần 400 năm qua trên những cánh đồng cát trắng. Cùng theo chân phóng viên Lê Phương, chúng ta sẽ trải nghiệm công việc trồng hành tỏi và hiểu rõ hơn về hành trình làm nên thương hiệu hành tỏi Lý Sơn trứ danh.
Quy trình trồng hành tỏi Lý Sơn: Kết tinh mồ hôi và hy vọng
Công việc trồng hành tỏi ở Lý Sơn dù bình dị nhưng đòi hỏi sự cần mẫn và nhiều công đoạn tỉ mỉ, từ sáng sớm tinh mơ cho đến khi mặt trời đứng bóng.
Từ làm đất đến xuống giống: Niềm vui mùa vụ mới
Ngay từ sáng sớm, người dân Lý Sơn đã bắt đầu công việc. Bước đầu tiên là tạo hàng, xới tơi và sang phẳng từng luống cát, định hình đất một cách ngay ngắn. Sau đó, bà con tiến hành công đoạn xuống giống để bắt đầu một mùa vụ mới. Đây là khoảnh khắc của niềm hạnh phúc và hy vọng, bởi vụ mùa mới không chỉ hứa hẹn thu nhập mà còn là niềm tự hào về loại tỏi nổi tiếng của đảo.
Quy trình làm đất đòi hỏi sự kỹ lưỡng đặc biệt: “Trước tiên thì phải làm khâu đất hết sức kỹ lưỡng, tức là phân rồi đến đất cát rồi đến lớp cát trắng trên nữa để cho nó mát cây hành.” Công việc trồng hành tỏi tuy “bán mặt cho đất bán lưng cho trời” đầy vất vả, nhưng người dân vẫn cảm thấy rất vui, bởi mỗi mùa gieo xuống là một mùa hy vọng. Hiện tại, khoảng 70% trong tổng số 35.000 ha đất hoa màu trên đảo được dành riêng cho việc trồng hành và tỏi.
Vất vả nuôi trồng và thu hoạch đặc sản
Ông Toàn, một người dân gắn bó với nghề trồng hành tỏi, chia sẻ: “Trước tiên mình trồng để có một cái môi trường xanh của đảo, hai nữa là cũng kiếm được cái thu nhập cho gia đình, đây cũng giống như một cái nghề của cha truyền con nối vậy.” Bà con tận dụng tối đa diện tích đất trên đảo, từ những thửa ruộng bằng phẳng đến những bậc thang bám theo sườn núi để trồng hành, tỏi. Từ khi làm đất, xuống giống, phun tưới cho đến khi thu hoạch những củ hành, củ tỏi hoàn chỉnh, tất cả đều thấm đẫm mồ hôi và công sức của người dân Lý Sơn.
Thời tiết Lý Sơn khá khắc nghiệt, vì vậy bà con thường bắt đầu trồng tỏi từ tháng 9, đây là thời điểm có nhiều mưa. Đến tháng 2 năm sau là mùa thu hoạch. Tỏi sau khi thu hoạch phải được phơi ít nhất 20 nắng mới khô hoàn toàn. Sau đó, tỏi được phân loại tỉ mỉ thành nhiều loại như tỏi cô đơn, tỏi ba nhánh, tỏi dạt, tỏi nhỏ để bán cho du khách.
Giá trị vượt trộ và bản sắc độc đáo của hành tỏi Lý Sơn
Hành tỏi Lý Sơn không chỉ là một sản vật nông nghiệp mà đã trở thành bản sắc, niềm tự hào của vùng đất này. Khi thấy công sức mình làm ra được đón nhận, hành tỏi Lý Sơn đi khắp mọi nơi, ông Toàn cùng bà con trên đảo cảm thấy rất vui vì sản phẩm được nhân dân cả nước tin dùng.
Tỏi cô đơn Lý Sơn: Giá trị kinh tế dinh dưỡng cao
Ngoài việc dùng làm gia vị, tỏi Lý Sơn còn được chế biến thành thuốc, đặc biệt là tỏi cô đơn. Tỏi cô đơn Lý Sơn thường được dùng để ngâm rượu hoặc nấu thành tỏi đen để ngâm. Giá trị kinh tế của tỏi cô đơn Lý Sơn rất cao, bởi nó không thể nhân giống được mà chỉ lẫn trong tỏi thường với số lượng cực kỳ ít ỏi: “500 kg tỏi thường chỉ ra được vài ký tỏi cô đơn thôi nên mang giá trị dinh dưỡng nó rất cao.”
Hương vị độc đáo từ thổ nhưỡng núi lửa và gió biển
Điều kiện thổ nhưỡng đặc biệt với đất giàu khoáng chất từ các ngọn núi lửa cổ đại, cùng khí hậu nắng gắt, mưa nhiều và gió biển mặn mòi đã tạo nên hương vị đặc trưng không đâu sánh bằng cho hành tỏi Lý Sơn. Loại tỏi này có hương vị đậm đà và thơm ngon hơn hẳn, thậm chí có những loại hoàn toàn khác biệt mà chỉ Lý Sơn mới có, điển hình như tỏi cô đơn mỗi củ chỉ có một nhánh duy nhất.
Hiện nay, diện tích trồng hành tỏi trên đảo đang được tăng lên đáng kể, chiếm tới 70% tổng diện tích hoa màu và mang về hàng nghìn tấn sản phẩm mỗi năm. Điều này góp phần quan trọng đưa thương hiệu “Vương quốc hành tỏi Lý Sơn” vươn ra thị trường trong nước và quốc tế.
Giữa nắng gió của biển khơi, người dân Quảng Ngãi trên đảo Lý Sơn vẫn miệt mài cắm rễ để gieo trồng nên những sản vật quý giá. Hành tỏi Lý Sơn không chỉ là một sản phẩm nông nghiệp đơn thuần mà đã trở thành biểu tượng văn hóa, một phần không thể tách rời của bản sắc và cuộc sống của người dân nơi đây. Với lịch sử gần 400 năm, hương vị độc đáo, và giá trị dinh dưỡng cao (đặc biệt là tỏi cô đơn), hành tỏi Lý Sơn xứng đáng là một trong những đặc sản hàng đầu của Việt Nam, đã được xác lập kỷ lục châu Á.
Sản vật này là minh chứng sống động cho sự cần cù, sáng tạo của người dân đảo trong việc biến khó khăn tự nhiên thành lợi thế, tạo ra sản phẩm chất lượng cao. Đừng bỏ lỡ cơ hội thưởng thức hương vị độc đáo của hành tỏi Lý Sơn và ủng hộ những người nông dân đã dành trọn tâm huyết cho “vương quốc tỏi” này khi bạn đến Lý Sơn nhé!
Nguồn: VTV.vn