Tại đảo Lý Sơn (Quảng Ngãi), Lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa là một nghi lễ dân gian lâu đời, mang đậm dấu ấn văn hóa biển đảo đặc sắc. Đây không chỉ là dịp để cộng đồng thể hiện lòng thành kính, tri ân hùng binh Hoàng Sa – những người con đất Việt đã hy sinh xương máu để bảo vệ lãnh thổ – mà còn là lời khẳng định mạnh mẽ về chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Nghi lễ độc đáo, giàu ý nghĩa này là niềm tự hào, được người dân Lý Sơn trân trọng gìn giữ qua nhiều thế hệ.
Ý nghĩa sâu sắc” “Uống nước nhớ nguồn” và khẳng định chủ quyền
Nghi lễ Lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa thấm đượm đạo lý “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc Việt Nam. Đó là sự tưởng nhớ và biết ơn sâu sắc đối với Đội hùng binh Hoàng Sa kiêm quản Bắc Hải năm xưa. Họ đã vâng lệnh triều đình, vượt sóng cả trên những chiếc thuyền câu mong manh ra Hoàng Sa, Trường Sa để khai thác sản vật, đo đạc hải trình, cắm mốc và dựng bia khẳng định chủ quyền lãnh thổ.
Câu ca cổ người Lý Sơn còn truyền lại: “Hoàng Sa trời nước mênh mông/ Người đi thì có mà không thấy về…” phần nào nói lên sự gian khổ và hy sinh của những người lính biển thuở ấy. Họ là những anh hùng vô danh, những “hùng binh” như vua Tự Đức đã gọi, góp phần tô đậm trang sử bảo vệ chủ quyền biển đảo của dân tộc. Lễ Khao lề không chỉ là tưởng niệm quá khứ mà còn là thông điệp mạnh mẽ về ý chí bảo vệ chủ quyền hôm nay.
Nghi Lễ Khao Lề Thế Lính Hoàng Sa trang nghiêm và độc đáo
Lễ hội được các tộc họ và Ban khánh tiết Đình làng An Vĩnh trên đảo Lý Sơn tổ chức trang nghiêm vào tháng 3 Âm lịch hàng năm.
Các nghi thức chính
Buổi lễ bao gồm nhiều nghi thức tế cúng truyền thống như Lễ cáo yết và Lễ tế chính. Đặc biệt, nghi thức “thế lính” mang đậm giá trị nhân văn sâu sắc. Thầy pháp sẽ thực hiện nghi lễ cúng thế mạng cho các binh phu bằng hình nhân, cầu mong sự bình an cho những người lính Hoàng Sa trước khi họ lên đường làm nhiệm vụ nguy hiểm giữa biển khơi.
Tái hiện lễ xuất quân hào hùng
Sau phần tế lễ, tiếng ốc u trầm hùng vang lên như hiệu lệnh. Trai tráng trong làng trong trang phục truyền thống sẽ rước các mô hình thuyền câu tượng trưng ra biển. Nghi thức này tái hiện lễ tiễn đưa các hùng binh Hoàng Sa năm xưa lên đường làm nhiệm vụ thiêng liêng. Những chiếc thuyền mô hình chở theo hình nhân thế mạng cùng lễ vật (gạo, muối, nước…) được thả trôi với niềm tự hào và lòng thành kính.
Bảo tồn di sản phát triển du lịch văn hóa
Lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, là niềm tự hào của người dân Lý Sơn và tỉnh Quảng Ngãi. Chính quyền địa phương và ngành văn hóa luôn nỗ lực bảo tồn, nghiên cứu, phục dựng và quảng bá giá trị của lễ hội.
Việc tổ chức lễ hội, như sự kiện diễn ra gần đây trong khuôn khổ Tuần lễ du lịch Quảng Ngãi năm 2025, không chỉ góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa mà còn thu hút du khách, gắn kết việc bảo tồn di sản với phát triển du lịch văn hóa biển đảo, thúc đẩy kinh tế – xã hội địa phương.
Niềm tự hào và ý thức trách nhiệm
Tham gia và chứng kiến Lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa, cả người dân địa phương lẫn du khách đều cảm nhận sâu sắc niềm tự hào dân tộc và hiểu rõ hơn về lịch sử chủ quyền biển đảo. Đây là dịp để các thế hệ người Lý Sơn kể cho con cháu nghe về những hải trình gian khổ nhưng vẻ vang của cha ông. Lễ hội là lời khẳng định tinh thần yêu nước, ý chí quật cường và trách nhiệm của mỗi người dân trong việc giữ gìn chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc.
Lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa không đơn thuần là một nghi lễ cổ truyền, mà còn là biểu tượng sống động của lòng biết ơn tiền nhân và ý chí sắt đá bảo vệ chủ quyền biển đảo Việt Nam. Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia này mang giá trị lịch sử, văn hóa và giáo dục sâu sắc, nhắc nhở thế hệ hôm nay về trách nhiệm tiếp nối truyền thống hào hùng của cha ông. Việc bảo tồn và phát huy giá trị của Lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa tại Lý Sơn là góp phần khẳng định chủ quyền và bồi đắp tình yêu quê hương, đất nước.
Hãy cùng tìm hiểu sâu hơn về nghi lễ độc đáo này để thêm yêu và tự hào về lịch sử dân tộc. Nếu có dịp đến Lý Sơn vào tháng 3 Âm lịch, đừng bỏ lỡ cơ hội trực tiếp cảm nhận không khí thiêng liêng và ý nghĩa sâu sắc của Lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa.