Nhắc đến Lý Sơn, người ta nghĩ ngay đến biển xanh, cát trắng và tỏi cô đơn. Nhưng hòn đảo núi lửa này còn có một bức tranh nông nghiệp độc đáo khác – những “ruộng bậc thang” lạ mắt trên sườn núi lửa. Tham gia hành trình du lịch sinh thái lý sơn, khám phá ruộng bậc thang tại Lý Sơn là cách tuyệt vời để cảm nhận sự hòa quyện giữa bàn tay con người và thiên nhiên khắc nghiệt nhưng đầy ưu đãi của đảo ngọc. Bài viết này giúp bạn hiểu rõ hơn vẻ đẹp lạ này.
Giải mã ‘ruộng bậc thang núi lửa”: Nét độc đáo của nông nghiệp Lý Sơn
Khái niệm ruộng bậc thang ở lý sơn khác biệt hoàn toàn so với ruộng lúa Tây Bắc.
- Không phải ruộng lúa: Đây là điểm khẳng định đầu tiên.
- Thực chất là ruộng hành, tỏi: Đó chính là những thửa ruộng trồng hai đặc sản nổi tiếng Lý Sơn: hành và tỏi.
- Canh tác trên sườn núi lửa: Các thửa ruộng được tạo dựng, canh tác trên sườn dốc núi lửa đã tắt (chủ yếu là Thới Lới, Giếng Tiền).
- Hình ảnh xếp lớp độc đáo: Kỹ thuật san gạt, chia ô theo đường đồng mức, kết hợp cát biển trắng phủ lên đất đỏ bazan tạo thành mảng màu, hình khối xếp lớp. Nhìn từ xa gợi liên tưởng bậc thang khổng lồ – nguồn gốc tên gọi ruộng bậc thang núi lửa ở Lý Sơn.
Đây là minh chứng cho sự sáng tạo, thích ứng tuyệt vời của nông dân Lý Sơn với điều kiện tự nhiên, tạo nét đặc trưng cho nông nghiệp lý sơn.
Vẻ đẹp say lòng người của ruộng bậc thang tại Lý Sơn qua các mùa
Khám phá ruộng bậc thang lý sơn mang lại cảm xúc khác nhau theo mùa vụ:
- Mùa làm đất (Tháng 9-10 Âm lịch): Hình ảnh nông dân cần mẫn vận chuyển cát biển trắng phủ lên đất đỏ bazan, chuẩn bị xuống giống, thể hiện sự kỳ công.
- Mùa hành tỏi lên xanh (Tháng 11 ÂL – Tháng 2 DL): Thời điểm ruộng bậc thang ở lý sơn đẹp nhất. Màu xanh non phủ kín các ô ruộng, nổi bật trên nền đất đen và cát trắng, trải dài trên sườn núi, tạo mảng màu sống động giữa thiên nhiên lý sơn.
- Mùa thu hoạch (Tháng 2-3 Âm lịch): Không khí lao động rộn ràng, hình ảnh những bó hành, củ tỏi tươi rói mang đậm nét văn hóa lao động đảo.
Dù ở thời điểm nào, những “ruộng bậc thang” này cũng là phông nền tuyệt vời cho ảnh du lịch, lưu giữ khoảnh khắc ấn tượng về thiên nhiên lý sơn và con người.
Bí quyết canh tác trên đất núi lửa: Tạo những thửa ruộng kỳ diệu
Để tạo nên ruộng bậc thang núi lửa ở Lý Sơn và trồng nên đặc sản tỏi, hành vị đặc trưng, nông dân Lý Sơn có bí quyết canh tác riêng:
- Hỗn hợp đất kỳ diệu: Sử dụng đất đỏ bazan núi lửa giàu dinh dưỡng trộn với cát biển trắng mịn. Lớp cát giúp giữ ẩm, thoát nước tốt, chứa khoáng chất vi lượng từ biển, tạo hương vị đặc trưng.
- Lên luống, chia ô trên dốc: Tạo bờ ngăn, chia ruộng thành ô nhỏ theo đường đồng mức giúp giữ nước, chống xói mòn.
- Nguồn nước tưới quý giá: Nước ngọt khan hiếm, người dân dùng nước giếng cổ hoặc khoan sâu, tưới tiêu rất tiết kiệm, hiệu quả.
- Kinh nghiệm và cần cù: Kỹ thuật canh tác truyền đời cùng sự cần cù đã biến sườn dốc khô cằn thành cánh đồng xanh tốt.
Những yếu tố này làm nên thương hiệu, giá trị độc đáo cho nông nghiệp lý sơn.
Địa điểm vàng để khám phá ruộng bậc thang ở Lý sơn từ trên cao
Để chiêm ngưỡng trọn vẹn vẻ đẹp xếp lớp của ruộng bậc thang ở lý sơn, bạn nên tìm đến vị trí cao. Dưới đây là các địa điểm lý tưởng:
- Đỉnh Núi Thới Lới: Vị trí số một để ngắm toàn cảnh và khám phá ruộng bậc thang tại Lý Sơn. Từ đỉnh núi lửa lớn nhất đảo, bạn có thể bao quát ô ruộng hành tỏi (xanh mướt hoặc nâu đỏ tùy mùa) trải dài trên sườn núi và khung cảnh làng mạc, biển cả. Đường lên khá thuận tiện.
- Đỉnh Núi Giếng Tiền: Nơi có Chùa Đục, Quan Âm Đài, cũng mang đến góc nhìn khác về các thửa ruộng lân cận và hướng biển.
- Sử dụng Flycam (Drone): Nếu được phép (kiểm tra quy định địa phương), flycam sẽ cho góc nhìn ngoạn mục nhất về cấu trúc độc đáo của ruộng bậc thang núi lửa ở Lý Sơn.
- Đi dạo quanh chân núi: Đi bộ hoặc xe máy trên đường quanh chân núi cũng cho bạn cảm nhận vẻ đẹp mộc mạc của ruộng ở tầm nhìn mặt đất.
Hãy chọn góc nhìn phù hợp để lưu lại hình ảnh đẹp về cảnh quan nông nghiệp đặc sắc này.
Trải nghiệm du lịch sinh thái gắn liền với ruộng bậc thang
Khám phá ruộng bậc thang tại Lý Sơn không chỉ là ngắm nhìn. Bạn có thể lồng ghép vào hành trình du lịch sinh thái lý sơn để có trải nghiệm chân thực hơn:
- Tham quan, Chụp ảnh có ý thức: Ngoài ngắm toàn cảnh, hãy đi dạo gần ruộng (trên đường, không vào ruộng) để quan sát. Luôn tôn trọng người dân, xin phép khi chụp ảnh họ lao động.
- Tìm hiểu quy trình canh tác: Nếu có cơ hội (qua homestay, tour du lịch cộng đồng lý sơn), tìm hiểu cách trồng tỏi, hành: trộn đất cát, lên luống, tưới nước… để hiểu đời sống, sự sáng tạo của người dân.
- Ủng hộ đặc sản địa phương: Mua tỏi, hành Lý Sơn chính gốc từ nông dân/cửa hàng uy tín là cách ủng hộ kinh tế cộng đồng.
- Kết nối hoạt động sinh thái khác: Kết hợp tham quan ruộng với đạp xe khám phá làng chài, tìm hiểu giếng cổ, tham gia dọn vệ sinh môi trường (nếu có), tiết kiệm điện nước.
Những trải nghiệm này giúp chuyến đi thêm chiều sâu, gắn kết với thiên nhiên lý sơn và con người, đúng tinh thần du lịch sinh thái.
Hướng tới du lịch cộng đồng Lý sơn bền vững
Vẻ đẹp ruộng bậc thang núi lửa ở Lý Sơn hay thiên nhiên lý sơn sẽ không thể bền vững nếu thiếu ý thức du lịch có trách nhiệm. Phát triển du lịch cộng đồng lý sơn bền vững là con đường để đảo vừa phát triển kinh tế, vừa bảo tồn giá trị cốt lõi về văn hóa, môi trường sinh thái. Du lịch cộng đồng là nơi người dân địa phương đóng vai trò trung tâm, tham gia cung cấp dịch vụ, quản lý, hưởng lợi và có trách nhiệm gìn giữ tài nguyên, văn hóa quê hương.
Vai trò của du khách trong du lịch bền vững:
- Tôn trọng văn hóa, con người: Tìm hiểu phong tục, ăn mặc lịch sự, giao tiếp hòa nhã, xin phép khi chụp ảnh/vào nhà riêng, ruộng vườn.
- Bảo vệ môi trường: Thực hiện “Không để lại dấu vết”, không xả rác, hạn chế rác nhựa, không hại hệ sinh thái. Tiết kiệm điện, nước.
- Ủng hộ kinh tế địa phương: Ưu tiên dịch vụ địa phương (homestay, quán ăn, hướng dẫn viên…), mua đặc sản (tỏi, hành…), hàng thủ công.
- Phản hồi xây dựng: Chia sẻ trải nghiệm tích cực về mô hình du lịch có trách nhiệm, khuyến khích thực hành tốt.
Mỗi du khách, bằng hành động nhỏ có ý thức, đều góp phần giúp du lịch cộng đồng lý sơn phát triển lành mạnh, giữ gìn vẻ đẹp độc đáo cho mai sau.
Những thửa “ruộng bậc thang” trên sườn núi lửa là nét vẽ độc đáo trong bức tranh thiên nhiên, nông nghiệp lý sơn và văn hóa Lý Sơn. Đó là minh chứng cho sức sáng tạo, tinh thần vượt khó của người dân đảo và là điểm nhấn hấp dẫn cho hành trình khám phá ruộng bậc thang tại Lý Sơn.
Hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ hơn vẻ đẹp lạ này và gợi mở cách tiếp cận, trải nghiệm ý nghĩa theo hướng du lịch sinh thái lý sơn. Hãy đến Lý Sơn, chiêm ngưỡng cảnh quan kỳ thú và chung tay gìn giữ giá trị bền vững cho hòn đảo tiền tiêu bằng hành động du lịch có trách nhiệm.