Đình Làng An Vĩnh, tọa lạc tại đảo Lý Sơn, tỉnh Quảng Ngãi, là một trong những ngôi đình lịch sử lâu đời nhất tại vùng này. Nơi đây không chỉ là bảo tàng sống về văn hóa phi vật thể, mà còn là ký ức về Lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa và các lễ hội truyền thống của cộng đồng người dân trên đảo Lý Sơn.
Với hơn hai thế kỷ tồn tại, Đình Làng An Vĩnh đã chứng kiến biết bao sóng gió của lịch sử, qua chiến tranh và thiên tai. Tuy nhiên, ngày nay, đình lịch sử này đã được Nhà nước đầu tư trùng tu, tôn tạo và phục hồi nguyên trạng. Đây không chỉ là một di tích lịch sử quý báu, mà còn là biểu tượng quan trọng khẳng định chủ quyền biển đảo của Việt Nam, đặc biệt là đối với quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.
Nơi đây đã trải qua nhiều thăng trầm của lịch sử, nhưng chính quyền, người dân và đặc biệt là 13 dòng họ trên đảo Lý Sơn đã nỗ lực bảo vệ và gìn giữ ngôi đình này. Đây cũng là nơi hàng năm tổ chức Lễ khao lề thế lính Hoàng Sa vào ngày 16/3 âm lịch, để tưởng nhớ những người lính dũng cảm từ Lý Sơn đã giong thuyền ra Hoàng Sa và Trường Sa, bảo vệ chủ quyền biển đảo của Việt Nam từ hàng trăm năm trước.
Lễ khao lề thế lính Hoàng Sa không chỉ là một nghi lễ, mà còn là niềm tự hào của người dân đảo. Đó là cơ hội để tri ân và tưởng nhớ những người anh hùng đã cống hiến và khẳng định chủ quyền biển đảo của Tổ quốc Việt Nam trên Biển Đông từ xa xưa.
Cùng với dấu ấn của thời gian, cư dân tại đảo Lý Sơn không ngừng gìn giữ và tôn vinh những giá trị tối quý của Lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa. Họ đóng góp không nhỏ trong việc giữ gìn truyền thống yêu nước và bảo tồn văn hóa lịch sử, thể hiện đạo lý “uống nước nhớ nguồn” của dân tộc Việt Nam. Đình làng An Vĩnh, nơi những giá trị văn hóa phi vật thể liên quan đến Lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa và các lễ hội truyền thống đảo Lý Sơn được bảo tồn.
Đình làng An Vĩnh được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di tích Quốc gia và công nhận Lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa là di sản phi vật thể cho huyện đảo Lý Sơn. Điều này trở thành nguồn tự hào lớn lao đối với nhân dân đảo Lý Sơn.
Ngày nay, trên đảo Lý Sơn mặc dù có nhiều điểm đến du lịch hấp dẫn, nhưng Đình làng An Vĩnh là địa điểm nổi bật thu hút nhiều khách du lịch. Đình nằm tại cảng biển Lý Sơn, cách đất liền khoảng 15 hải lý (gần 30 km). Mặt tiền của đình hướng về đất liền, tạo nên một khung cảnh tráng lệ và ấn tượng. Khuôn viên đình rộng khoảng 2.000m2, trong đó có khoảng 1.000m2 là sân đình rộng lớn.
Kiến trúc của Đình làng An Vĩnh có hình dáng chữ Tam, gồm đình hạ, đình trung và đình thượng. Những công trình này được kết nối bằng hệ thống máng xối dài, mang trong mình dấu ấn mỹ thuật kiến trúc thời Nguyễn. Các chi tiết trang trí trên nóc đình, mái đình, trong và ngoài đình được thiết kế theo phong cách tứ linh, ngũ phúc, thể hiện quan niệm về cân bằng âm dương và cầu mong sự bình an cho dân làng.
Tại đình làng An Vĩnh, bạn sẽ bắt gặp bàn thờ linh thiêng dành riêng cho tổ tiên của nhiều dòng họ, như Nguyễn, Lê, Đặng, Võ Văn, Võ Xuân, Phạm Quang, Phạm Văn… Những vị tiên hiền này đã để lại dấu ấn lớn trong việc bảo vệ chủ quyền biển đảo của Việt Nam trên biển đảo Lý Sơn, cũng như quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Họ đã mở cõi, lập đình, cắm mốc biên giới và dựng bia khẳng định rõ ràng quyền của Tổ quốc.
Đình làng An Vĩnh không chỉ là nơi tôn vinh quá khứ, mà còn là trung tâm hoạt động cộng đồng, nơi tổ chức nhiều sự kiện văn hóa, dân gian, hội hè và tâm linh cho 13 dòng họ trên đảo Lý Sơn. Trong đó, một trong những lễ hội quan trọng và đặc biệt nhất là lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa – Trường Sa vào ngày 16 tháng 3 âm lịch hàng năm. Lễ hội này là dịp tôn vinh những người lính dũng cảm đã giong thuyền ra biển đảo Hoàng Sa và Trường Sa, cắm mốc biên giới và dựng bia để khẳng định chủ quyền của Việt Nam trên Biển Đông.
Hiện nay, vào tháng 3 âm lịch hàng năm, Đình làng An Vĩnh trở thành trung tâm của nhiều hoạt động văn hóa và tâm linh, bao gồm Lễ tế Xuân Thu nhị kỳ vào các ngày 20/2 và 20/8 (âm lịch), Lễ giỗ lục tộc tiền hiền vào ngày 16/7 (âm lịch), Lễ Khao tế cầu siêu vong hồn lính Hoàng Sa vào ngày 16/3 (âm lịch), cùng với lễ hoa đăng, lễ nhật yết, lễ đua thuyền tứ linh và các hội hè dân gian.
Đình làng An Vĩnh ngày càng thu hút đông đảo du khách từ khắp cả nước đến để khám phá và tìm hiểu về văn hóa và lịch sử chủ quyền biển đảo của Việt Nam. Đây không chỉ là một nơi quan trọng của người dân đảo Lý Sơn, mà còn là một di sản lịch sử giá trị, chứng minh quyền chủ quyền của Việt Nam đối với quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, cũng như ý chí bảo vệ độc lập và chủ quyền của Tổ quốc Việt Nam.
