Đảo Lý Sơn, thuộc tỉnh Quảng Ngãi, là nơi giao thoa của các nền văn hóa Sa Huỳnh, Chămpa và Đại Việt, với hệ thống di tích phong phú gồm 4 di tích cấp quốc gia và 14 di tích cấp tỉnh. Nổi bật trong số đó là Lễ Khao lề thế lính Hoàng Sa, được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, thể hiện truyền thống bảo vệ chủ quyền biển đảo của cư dân nơi đây.
Nhận thức được tầm quan trọng của việc bảo tồn và phát huy các di sản văn hóa, chính quyền và người dân Lý Sơn đã tích cực thực hiện nhiều biện pháp:
- Xã hội hóa công tác bảo tồn: Người dân đóng góp kinh phí và công sức để trùng tu, tôn tạo các di tích lịch sử, văn hóa. Đến nay, hơn 85% di tích trên đảo đã được trùng tu, trong đó 90% nguồn lực đến từ sự đóng góp của cộng đồng.
- Tổ chức các lễ hội truyền thống: Lễ hội đua thuyền tứ linh, có lịch sử gần 200 năm, đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia vào năm 2021. Lễ hội này không chỉ bảo tồn giá trị văn hóa mà còn thu hút du khách, góp phần phát triển du lịch địa phương.
- Trưng bày và giới thiệu di sản: Năm 2023, huyện Lý Sơn tổ chức trưng bày hơn 500 hiện vật, tư liệu và hình ảnh về di sản văn hóa biển đảo, giúp người dân và du khách hiểu rõ hơn về lịch sử và văn hóa độc đáo của đảo.
Tuy nhiên, một số di tích trên đảo đang đối mặt với tình trạng xuống cấp và cần được sửa chữa, tôn tạo kịp thời để bảo tồn giá trị văn hóa.
Việc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa trên đảo Lý Sơn không chỉ giữ gìn bản sắc dân tộc mà còn đóng góp quan trọng vào phát triển kinh tế, du lịch và khẳng định chủ quyền biển đảo của Việt Nam.